Malatya'nın neyi meşhurdur? Malatya'nın meşhur şeyleri

Malatya ilinin meşhur şeyleri burada yazılanlarla sınırlı olmamak üzere kısaca şunlardan oluşur:

Malatya'nın meşhurları

• Akçadağ Halısı: Kalitesi 27x32 ila 32x36, hav yüksekliği 4-5 mm ve dm²'deki ilme sayısı 670 ila 700 civarında olan ve çift Türk düğümü ile yünden dokunan, desen olarak geleneksel motiflere yer verilen, hakim renk olarak kırmızı, siyah ve lacivert renkler kullanılan ince, sağlam ve zarif olan bir halı türü.
• Akçadağ Kömbesi: Kepekli esmer undan elde edilen hamurdan kalın olarak açılan iki yufka arasına, kavurma veya kavrulmuş kıyma, kavrulmuş un, tereyağı ve isteğe göre ceviz içinden oluşan harcın konulması, 1 metre çapındaki sac üzerine yerleştirildikten sonra üzerine tereyağı ve salça sürülmesi, üzerinin bir sini ile kapatılarak odun ateşi üzerinde pişirilmesiyle yapılan bir hamur işi türü.
• Arapgir Köhnü Üzümü: Sofralık ve şaraplık olarak kullanılan Arapgir Köhnü Üzümü, kabuk kalınlığı orta, salkım şekli konik, 2-3 çekirdekli, iri taneli, oval şekilli ve üzeri puslu olan bölgeye has siyah renkli bir üzüm çeşididir.
• Arapgir Mor Reyhanı: Başka yörelerde yetiştirildiğinde rengini ve aromasını kaybeden, çayı, şerbeti, reçeli, ezmesi yapılan, baharat olarak da kullanılan ve tam bir şifa kaynağı olan Arapgir Mor Reyhanı Lamiaceae familyasına ait yöreye özgü bir bitki türüdür.
• Arapgir Tandır Kebabı: Arapgir ilçesi Sarıçiçek Yaylasında doğal ortamında yetiştirilen ve "çebiş" diye adlandırılan 1 yaşındaki iğdiş edilmiş keçilerden elde edilen büyük et parçalarının tuzlanmasından sonra kancalara takılıp tandır adı verilen ve meşe odunuyla kızdırılan kuyu şeklindeki fırınlara sallandırılıp 3-5 saat pişirilmesiyle yapılan bir kebap türü.
• Battalgazi Haşhaşlı Dut Pestili: Kaynatılıp koyulaştırılan dut şerbetinin, un, nişasta ve süt ile pişirilmesiyle elde edilen bulamacın temiz bezler üzerine serilmesi, üzerine haşhaş tohumları, ceviz içi, fındık içi, kayısı çekirdeği ve susam serpilip kurutulması ile yapılan geleneksel bir pestil türü.
• Hekimhan Cevizi: Anadolu Cevizi diye tabir edilen Juglans regia L. türünden elde edilen, iç doluluk oranı yüksek, kabuğu ince, iç rengi beyaz/açık-sarı, protein ve yağ oranı yüksek olan ve farklı bir aroması bulunan bir ceviz türü.
• Malatya Analı Kızlı (Tiritli) Köfte: Dış hamuru yağsız dana kıyma, orta değirmen bulguru, irmik ve yumurta, iç harcı yağlı kıyma, soğan, tereyağı, zeytinyağı, maydanoz, pul biber, karabiber ve tuz kullanılarak yapılan ve "Ana" adı verilen yaklaşık ceviz büyüklüğündeki içli köfteler ile "kız" adı verilen ve "Ana" içli köftesinin yapıldığı dış hamurdan yapılan yaklaşık fındık büyüklüğündeki küçük köftelerin tereyağı, zeytinyağı, kaynamış su, haşlanmış nohut, biber salçası, domates salçası, kuru reyhan, pul biber ve tuzdan oluşan tiritli suda pişirilmesiyle yapılan bir köfte yemeği türü.
• Malatya Banazı Karası Üzümü: Latince adı Vitis vinifera L. türünden elde edilen, taneleri kopmaya karşı oldukça dirençli olduğundan salkımıyla birlikte doğal olarak kurutulup salkım olarak pazara sunulan, taneleri puslu, uzun ve çekirdekli olan kurutmalık bir siyah üzüm çeşidi.
• Malatya Dalbastı Kirazı: Latince Rosales takımının Rosaceae familyasının Prunoideae alt familyasında Prunus cinsi ve Cerasus alt cinsi içinde yer alan, özellikle Yeşilyurt ilçesinde yetiştirilen ve ilçenin sembol meyvesi olan Dalbastı Kirazı, meyveleri iri, geniş ve kalp şeklinde olan, olgun meyve rengi kırmızıdan siyaha doğru değişen, meyve eti lezzetli ve sulu olan bir kiraz türüdür.
• Malatya İçli Köftesi: Bulgur, yağsız dana kıyma, tuz, su, kırmızı pul biber ve karabiber ile hazırlanıp ceviz büyüklüğünde parçalara ayrılarak içi oyulan hamurun, orta yağlı dana kıyma, kuru soğan, tereyağı, karabiber, kırmızı pul biber ve tuz ile hazırlanan iç harcı ile doldurulup ağzı kapatılarak tuzlu suda haşlanması ile yapılan ve üstüne kızartılmış tereyağı dökülerek servis edilen 8-9 cm uzunluğunda bir içli köfte türü.
• Malatya Kağıt Kebabı: Kuzunun kaburga tarağı, ön kol ve gerdan kısmından elde edilen ve bir gün dinlendirilmiş olan etlerin üzerine eritilmiş kuyruk yağı dökülerek yağlı kağıda sarılması ve ağzı kapalı bakır kap içerisinde meşe odunu közü ile ısıtılmış taş fırında 12 saat pişirilmesi ile yapılan bir kebap türü.
• Malatya Kayısısı: Dünya kayısı üretiminde ilk sırada yer alan Türkiye'nin Malatya ilinde Latince adı Prunus armeniaca L. türüne ait olan Hacıhaliloğlu, Hasanbey, Kabaaşı, Soğancı, Çataloğlu ve Çöloğlu çeşitlerinden elde edilen kayısıların en bilineni yuvarlak, sert ve tatlı bir tür olan Hacıhaliloğlu çeşididir ve % 90'ına yakını bu çeşitten üretilir.
• Malatya Kayısı Çekirdeği: Başta Hacıhaliloğlu olmak üzere Malatya'da yetiştirilen kayısı meyvelerinin çekirdeklerinden elde edilen, açık veya koyu kahverengi renkli, kabuğu hafifçe pürüzlü olan, görünüş itibariyle küçük bir bademe benzeyen, çoğunlukla tatlı bir tada sahip olan ve genellikle çerez olarak tüketilen bir kuruyemiş türü.
• Malatya Köpük Pestili: Yaş üzümlerin kazanda kaynatılmasıyla oluşan köpüklerin alınıp nişasta ve bir miktar şeker ile karıştırılarak güneşte kurutulmasıyla yapılan bir pestil türü.
• Malatya Tandır Ekmeği: Buğday unu, yaş maya, tuz ve sudan oluşan hamurun yaklaşık 1-3 mm kalınlığında ve 50 cm çapında yufkalar şeklinde açılması, üzerine çörek otu, susam, un ve sudan oluşan bulamacın sürülmesi ve içinde kayısı ve dut ağacı odunları yakılarak ısıtılan tandırın (kuyu şeklinde fırının) kızgın tuğla duvarlarına el ile yapıştırılıp pişirilmesi ile yapılan bir yufka ekmek türü.
• Pirpirimli (Semizotlu) Acılı Ayran: Yayık ayranına Arnavut ya da süs acı biberi, turşu tuzu ve isteğe göre semiz otu ilave edilerek oluşan karışımın toprak testilerde 10-15 gün bekletilip ekşitilmesiyle yapılan bir ayran türü.
• Yeşilyurt Kiraz Yaprağı Sarması: Bahar mevsiminde toplanan taze ve körpe kiraz yapraklarının içine ıslatılmış ve kepeği alınmamış doğal kırma (buğday), buğday unu ve tuzdan yoğrularak yapılan iç harçtan bir miktar konulması, ince bir şekilde yanları kapatılmadan sarılması, pişirildikten sonra yoğurt, un, erik ekşisi, tuz ve sudan oluşan sıvı sosun içine bırakılması ve sostan çıkarılıp tabağa alındıktan sonra üzerine tereyağında kavrulmuş soğandan oluşan ikinci bir sos dökülmesiyle servise hazır hale gelen bir yaprak sarması türü.
• Aslantepe Höyüğü: 1932 yılından beri yapılan kazı çalışmaları sonucunda bulunan M.Ö. 3300-3000 yıllarına ait bir kerpiç saray, M.Ö. 3600-3500'lere ait bir tapınak, iki bini aşkın mühür baskı ve kaliteli metal eserler Aslantepe'nin o dönemde aristokrasinin ve ilk devlet şeklinin ortaya çıktığı resmi, dini ve kültürel bir merkez olduğunu göstermiştir.
• Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi: Osmanlı coğrafyasının manevi mimarlarından Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Hazretleri'nin hayat yolculuğu 1412 yılında Malatya'nın Darende ilçesinde son bulmuştur ve buraya yapılan türbesi her yıl binlerce misafir tarafından ziyaret edilmektedir.