Granit nedir ne demektir? Kısaca özellikleri

Granit taş levha

Granitler, sert, kristal yapılı, bileşimlerinde kuvars, plajiyoklaz, ortoklaz ve mafik mineraller içeren plütonik (derin) kayaç gruplarıdır ve yeryüzünde özellikle de dağlık alanlarda çok yaygın olarak bulunurlar. Kayaç olarak kimyasal bileşiminde % 66'dan fazla silikondioksit (silika), buna bağlı olarak da önemli oranda kuvars (% 20 - 40) içermektedir. Bu gruba giren kayaçlar silis ve alkalilerce (feldspatlar) zengin; kalsiyum, demir ve magnezyumca fakir, magmatik kökenli kayaçlardır.

Asidik karakterli lavların oluşturduğu bir iç püskürük kayaç olduğu için asitlere karşı dayanıklı bir kayaç karakteristiğine sahiptir. Yerkabuğu içinde çeşitli tiplerdeki domlar, intrüzyonlar, filon, dayk ve apofizlerle, yer altında büyük bir yayılım gösterip, kilometrelerce derinlere kadar inebilen batolitler şeklinde bulunur.

Taneli ve benekli bir görünüme salip olan granitler, kimyasal bileşenlerine göre de farklı renklerde olabilmektedirler. Değişik türlerde, gri-beyazdan başlayarak, gri, gri-yeşil, hatta kahverengi kırmızı ve pembe tonlara kadar değişen zengin bir renk skalasına sahiptirler. Atmosfer tesirlerine ve ayrışmaya karşı dirençleri yüksek olup aşınmaya, basınca, darbelere dayanıklıdırlar ve cilalanıp parlatılabilirler.

Granit küre

Günümüzde granitin ana kullanım alanı, dekoratif taşlara çokça ihtiyaç duyulan inşaat sektörüdür. Binaların iç mekanlarında yer döşemesi ve duvar kaplamasında, merdiven basamaklarında, sütunlarda, şöminelerde, mutfak ve banyolarda, binaların dış mekanlarında ise, dış cephe kaplamasında kullanılır. Ayrıca, dış ortam zeminlerinde parke taşı olarak kullanıldığı gibi birçok dekoratif eşya yapımında ve mezar taşlarında da kullanılmaktadır. Hijyenik şartların gerekli olduğu kamuya açık ortamlarda ve üretim tesislerinde granit kullanımı gün geçtikçe artmaktadır.

Yer altı kaynaklı bütün yapı malzemelerinde değişik miktarlarda doğal radyoaktif elementler bulunmaktadır. Granitte, magmanın yer kabuğu tabakaları arasında yavaş yavaş katılaşması sonucu derinlerde oluşan bir magmatik kayaç olması nedeniyle doğal olarak uranyum (²³⁸U), radyum (²²⁶Ra), toryum (²³²Th) ve potasyum (⁴⁰K) gibi radyoaktif elementleri değişik oranda içerebilmektedir.

Bununla birlikte TAEK tarafından 2008 yılında yayınlanan bir teknik raporda, Türkiye'nin farklı jeolojik bölgelerinden temin edilen 1033 yapı malzemesi numunesinin radyasyon seviyelerinin yer kabuğu ortalama radyasyon seviyesinden yüksek olmasına rağmen, kullanıldığı hacim ve yer dikkate alındığında incelenen numunelerin radyolojik açıdan herhangi bir sakınca oluşturmayacağı sonucuna varılmıştır.