|
| Osmanlı Donanmasındaki kalyonlar Odesa'yı bombalarken |
Genel anlamda bütün yelkenli gemilere kalyon denilmekle birlikte bu isim daha çok en büyük üç direkli gemiler için kullanılıyordu. Kalyonlarda görevli asker ve erlere de kalyoncu denilmekteydi.
Kalyonlar, 15. yüzyılın sonlarından 19. yüzyılın ortalarına kadar kısmen taşımacılıkta çoğunlukla da savaş gemisi olarak donanmalarda yerini almıştır. Osmanlı donanmasının ilk büyük kalyonu, II. Bayezid döneminde Kemal Reis tarafından yapılmıştı. Göke adı verilen bu kalyon 2500 ton ağırlığında, kürekli ve özellikle yelkenle hareket eden İspanyol tipi büyük bordalı bir gemiydi.
|
Kosova Kalyonu
(Haliç - İstanbul) |
Kalyonların 33 - 45 metre uzunluğunda olanlarına "iki ambarlı", "kapak" veya "karaka" deniliyordu. Bunların her iki bordasında yarısı güvertelerde, yarısı top ambarı denilen orta katta olmak üzere iki sıra halinde topları vardı ve top sayıları 80 - 110 arasında değişiyordu. Mürettebatı ise savaşçılar dahil 800 kişi kadardı. Üç ambarlı denilen büyük kalyonlar ise 45 - 49 metre uzunluğundaydı ve sayıları 110 - 120 arasında değişen topları yine iki sıra halinde dizilirdi.
|
Mahmudiye Kalyonu
(Çanakkale önleri) |
Döneminde dünyadaki en büyük harp gemisi olma onurunu yaşayan Mahmudiye Kalyonu, 1829 yılında İstanbul Tersanesinde inşa edilmişti. Uzunluğu 62 metre, yüksekliği 7 metre ve genişliği de 17 metreydi. Sadece yelken ile hareket eden Mahmudiye Kalyonu'nun tam 128 adet muhteşem topu ve 1200 kişilik de mürettebatı vardı. İsmini Padişah II. Mahmut'tan alan kalyon, pruvasındaki görkemli aslanıyla birlikte görsellik ile gücü bir araya getirerek imparatorluğunun kudret ve azametinin bir simgesi olmuştu.
Soru ve Yorumlar: 2
Yukarıdaki içerik "kalyon" ve "kalyoncu" kelimelerinin sadece ne demek olduğunu daha ayrıntılı ifade etmek için hazırlanmıştır. Tarihi gemilere veya denizciliğe özel bir ilgimiz yoktur. Ayrıca yukarıdaki bilgiyi nereden alıntıladığım bilgisine de ulaşamadım. Ancak sizin için küçük bir araştırma yaptım ve şu bilgiye ulaştım (bilmiyorum belki sizde benden önce ulaşmış olabilirsiniz):
1829 tarihinde İstanbul Tersanesinde yapılan 3 ambarlı "Mahmudiye" kalyonu devrinin en büyük gemisi idi. Uzunluğu; 200,5; Eni:56; Yüksekliği 28; Çektiği su: 25,5 kadem idi. 128 topu ve 1280 personeli vardı. Mühendisi Mehmet Efendi, Mimarı Mehmet Kalfa idi.
Burada ölçüler kadem olarak verilmiş. Bir denizcilik birim adı olması hasebiyle bana daha resmi geldi. Uzunluk 200,5 kadem yaklaşık 61,1124 metreye tekabül ediyor. Eni 56 kadem = 17,0688 metre, yüksekliği 28 kadem = 8,5344 metre, su çekimi (geminin su altındaki kısmı) 25,5 kadem = 7,7724 metre. 1 kadem 30,48 cm olarak hesaplanmıştır (bazı kitaplarda kadem 32 cm olarak da alınmıştır)
Kaynaklar:
Osmanlı bahriyesi kronolojisi: XIV-XX yüzyıl, 1299-1922 - Sayfa 288
On ikinci Askerî Tarih Sempozyumu bildirileri: ... - Sayfa 174
Soru/Yorum Formu