Gayda nedir ne demektir? Anlamı

Gayda çalgısı

Gayda, bir hava kesesi ve ona bağlı kamışlardan oluşan, daha çok İskoçya'da kullanılan, tiz sesli ve ilkel bir armonik yapısı olan bir tür nefesli çalgıdır. Ülkemizde tulum olarak da bilinir.

Gayda genellikle bir hayvan derisinden yapılmış hava torbasına tutturulmuş dört ses borusuyla bir nefes borusundan oluşur. Nefes borusu (resimde sol üst) gaydaya hava doldurmaya yarar. Ucu aşağıya bakan ve zurnaya benzeyen altı delikli boru aynı bir zurna gibi iki el ile çalınır ve nota seslerinin çıkmasını sağlar. Üst tarafta birbirine bağlı olan ses boruları ise önceden ayarlanmış bir tonda devamlı olarak fon sesi (arkaplan sesi) üretir. Bu ses borularından ikisi, zurnanın en pes sesinden bir oktav, üçüncüsü de iki oktav aşağı ses verir.

Gaydayı çalınırken koltuk altına alınan hava torbasına düzenli üflemelerle hava doldurulur. Havayla şişen torba koltuk altında sıkıştırılarak içindeki havanın ses borularına gitmesi ve ses üretmesi sağlanır.

Gayda içinde depoladığı hava ile kesintisiz ses ve müzikler elde etmek için kullanılır. Diğer üflemeli çalgıların müzikte oluşturduğu nefes alıp verme araları gayda çalınırken oluşmaz.