Diyalog nedir ne demektir? Anlamı ve Örneği

1. İki ya da daha çok kişi arasında geçen karşılıklı konuşma. Ülke gündeminden tutun da hayatın zorlukları ve göstermem gereken duruşa dair öğüt alma gibi konular içeren uzun bir diyalog geçti aramızda. (M. Akgündüz)
2. (edebiyat) Roman, öykü, tiyatro gibi anlatı türlerinde kişilerin karşılıklı konuşmalarını içeren bölümlere verilen ad ya da konuşma biçiminde yapıt, söyleşim. Diyalog tekniği, anlatma esasına bağlı edebiyat eserlerinde kahramanların karşılıklı konuşmalarına verilen addır (A. Gürbüz). Diyalog, yazarın aradan çekilmesi ve okurun metin içindeki kişilerle karşı karşıya kalması ve olaya katılımı bakımından önemlidir. (G. Sütçü)
3. (mecazi) Anlaşma, uyum sağlama veya bu yolda çalışma. Uzlaşmanın eksenini karşılıklı diyalog oluşturur ve en olumsuz aşamada bile diyaloğa ara verilmemesi gerekir... Önkoşulsuz masaya oturup diyalog kurma isteği, çözüm için en önemli adımdır. (Kollektif)

• Diyalog kurmak: Anlaşma ve uzlaşma sağlama amacıyla yapılan karşılıklı iletişim. Oysa bu toprakların tarihinin tüm taraflarının torunları olarak, aramızda diyalog kurmadan da bu meseleleri çözemeyiz. (İlgili cümle kaynağı: Y. Bener)

Bir Diyalog Örneği

Dedi:
— Kuzum, şu son zamanların klişe ezbercileri ağzında bir diyalog lafı gidiyor. Nedir bu diyalog?..
Dedim:
— Diyalog Yunanca "ikili söz" manasına gelir. Yani iki taraf arasında karşılıklı konuşma... "Gel, seninle karşılıklı konuşalım da bu işe bir çare bulalım!" demek...
Dedi:
— Ya monolog?...
Dedim:
— Tek insanın kendi başına laf etmesi ve bunu dinletmesi...
Dedi:
— Bunlara birer misal verir misin?
Dedim:
— Diyaloğa en keskin misal, Karagöz ile Hacivat... Monoloğa misal de eski meddahlar... İşte aramızdaki bu konuşma da bir diyalog... Eğer yalnız ben konuşursam ve sen dinlersen o zaman monolog olur.
Dedi:
— Şu misalleri politika pazarına tatbik etsene!...
Dedim:
— Politika pazarında ortaya atılan diyalog teklifleri, önceden malum çıkmazlar ve açmazlar etrafında "manasız sualin lüzumsuz cevabı"nı arayan bir nevi "anlaşalım!" teklifidir ki, böyle bir teklif sahibini küçültmemek için her iki tarafı da çarşaf içinde saklayan bir maske mahiyetindedir. Ve hiç bir faydası yoktur. Evlenme teklifi yapan taraf göz koyduğu fiili peçelemek ve karşısındakini ürkütmemek için bu ara yer ve orta çizgi tabirini kullanır. Bunun en samimi ve açık olanı monologdur. İlle misal vermek gerekirse, dinleyicilerin, söyleyeni dinliyor göstermek için tiyatro dekorlarına çizilmiş figürler gibi oturtulduğu parti sıralarını ele alabilirsin! Monologların ise anlaşmaya çağrılan tarafa hiçbir tesiri olamaz. İş, kulis hokkabazlıklarına kalır ve tenhalarda halledilir.

Kaynak: N. F. Kısakürek - Çerçeve 5 - 24 Ocak 1978