Diferansiyel nedir nasıl çalışır ne işe yarar?

Diferansiyel nasıl çalışır

Diferansiyel, otomobil, minibüs, otobüs, kamyon vb. motorlu taşıtlarda, doğrudan güç iletimiyle dönen tekerleklerin, gerektiği zaman farklı hızlarda dönmesini sağlayan dişli mekanizmadır.

Bir diferansiyelin hangi tekere ne kadar dönme gücü ileteceği tekerleklerin dönmeye karşı gösterdikleri dirence göre değişir. Daha kolay dönen tekerleğe daha fazla güç, daha zor dönen tekerleğe daha az güç aktarılır.


Örneğin keskin bir viraj dönmeye başlamış bir otomobilin sağ ve sol taraflarındaki tekerlekleri artık aynı hızda dönmeye devam etmezler. Virajın dönüldüğü taraftaki iç tekerler önceki hızına göre daha yavaş dönerken viraj dışında kalan tekerlekler de daha çok döner. Başka bir deyişle viraj dönülen taraftaki tekerlek diğerine göre daha az yol kat eder.

Eski hızına göre daha yavaş dönmeye başlayan tekerlek diferansiyel üzerinde dönmeye karşı bir direnç oluşturur ve defransiyel bu nedenle bu tekerleğe aktarılan gücü azaltır. Ve yavaşlayan bu tekerden arta kalan gücü ise diğer tekerleğe aktarır.

Bu sayede defransiyel olmadan direkt olarak mil ile birbirine bağlanmış ve farklı hızlarda dönmeye çalışan iki tekerin mili zorlayıp kırması ihtimali ortadan kalkmış olur. Ayrıca birbirine mil ile bağlı iki tekerleğin virajda birbirlerine göre hızlarını değiştirememelerinin neden olacağı tutunma kaybının hatta kaymanın da önüne geçilmiş olur. Bunlar bir diferansiyelin avantajlarıdır.

Dezavantajı ise: Eğer tekerleğin birisi dönmeye karşı duracak boyutta direnç gösterirse gücün tamamı diğer tekerleğe aktarılır. Eğer tekerleğin biri dönmeye karşı 0 direnç gösterirse gücün hepsi bu tekerleğe aktarılır.

Örneğin çekiş tekerleklerinden birisi asfaltta diğeri buz üzerinde olan bir otomobil kalkış yapmaya çalışırsa buz üzerindeki tekerleği zemine tutunamadığı için dönmeye karşı neredeyse 0 direnç gösterir ve gücün hepsi otomatikman bu tekere aktarılır ve bu nedenle otomobil hareket edemez hale gelir. Aynı şekilde engebeli bir zeminde iki çekiş tekerinden birisinin yere değmemesi durumunda yine gücün tamamına yakını bu havadaki tekerleğe aktarılır ve araç yine hareket edemez hale gelir.

Bu dezavantajı ortadan kaldırmak için özellikle arazi araçlarında, istenildiğinde her iki tekerinde aynı hızda ve güçte dönmesini sağlamayan, defransiyel düzeneğini kilitleyen ve iki tekerin tek parça gibi hareket etmesini sağlayan diferansiyel kilitleri geliştirilmiştir.