Newton'un Beşiği (Sallanan Demir Bilyeler)

Güncellenme: Soru/Yorum: 5
Newton'un beşiği, sallanan çelik bilyeler, demir toplardan oluşan sarkaç
Newton'un Beşiği
Newton'un beşiği (Newton sarkacı veya Newton denge topları) sadece belli bir doğrultuda gidip gelmesi için iki farklı noktadan bağlanmış genellikle 5 veya 7 çelik bilyadan (küçük demir toplardan) oluşan bir tür çoklu sarkaçtır. Adını 17. yüzyıl İngiliz bilim adamı Sir Isaac Newton'dan alan bu eğlenceli fizik gereci, sallanan kürelerle momentumun ve enerjinin korunumunu göstermeyi amaçlar. Çoğunlukla çalışma masalarında bulundurulur; izlemesi ve çıkan sesi dinlemesi oldukça zevklidir.

Newton'un beşiğinde, ilk bilye havaya kaldırıldığında bu bilyeye kinetik enerji yüklenmiş olur ve bırakıldığında büyük bir zevkle aşağıda onu bekleyen diğer bilyelere çarpar. Enerji aradaki bilyeler vasıtası ile birinden bir diğerine aktarıla aktarıla son bilyeye kadar gelir ve son bilye bu kinetik enerjiyi tabiri caizse deneyimler, yaşar. Etme bulma kanunu gereğince kinetik enerjiyi iade eder, sonra tersi yönde tekrarlanır, ardından yine tersine tekrarlanır, ardından yine tekrarlanır ve bu hareket uzunca bir süre devam eder; ta ki topların enerjisi ses ve hava sürtünmesine dönüşe dönüşe tükeninceye değin. Bakınız animasyon:

Newton'un Beşiği
(Oynanabilir animasyon)

Peki neden bırakılan bilye sayısı ile en sondan hareket eden bilyelerin sayısı aynıdır?

Yukarıdan bırakılan bilye aşağıdaki ilk bilyeye çarptığında oda diğerine, diğeri de öbürüne çarpar ve son bilyeye çarpıldığında oda çarpacak bir bilye bulmak için yola koyulur bulamayınca geri döner ve kinetiği iade eder. İki bilye bırakıldığında ise çarpışmalar, arayışlar ve iadeler ikiye katlanır.

Asıl ilginç olanı ise 5 bilyelik bir Newton beşiğinde yukarıdan 3 bilye bırakıldığında diğer taraftan yine 3 bilyenin hareket etmesi. Bunun açıklaması ise ancak şu şekilde yapılabilir. Yukarıdan gelen üç bilye duran iki bilyeye çarpar ve ikisi hareketlenir. Toplamda üç çarpışma olması gerekliydi. Üçüncü vuruşu da; duran bilyelere vurduktan sonra sabitlenen öndeki bilyeye (ortadaki bilyeye) yaparlar ve ilk önce çarpışan (ortadaki) bilyede hareket eden iki bilyenin arkasına takılır gider.

N harfli zemin üzerinde Newton'un beşiği, sallanan çelik bilyeler veya demir toplardan oluşan sarkaç
Newton'un Beşiği
Evet Newton'un beşiğinde tüm olup biten budur. Biraz daha ciddi anlatmak gerekirse; iki bilye bırakıldığında her ne kadar bu iki bilye bir bütün olarak hareket ediyormuş gibi görünse de aşağıdaki bilyelere çarptığında çok çok kısa bir süre içerisinde iki vuruş meydana gelir ve bu çift vuruş aradaki bilyeler vasıtası ile iletilir. İlk olarak sondaki bilye hareketlenir ve hemen ardından da sondan birinci bilye hareketlenir. Bu iki vuruş süresi o kadar kısadır ki çıkan ses tek ses olarak algılanır.

Soru ve Yorumlar: 5


Anonim:
yarım saattir bilgisayarın başında bununla oynuyorum. ulen newton.
9/5/12 03:49
Anonim:
arama kutusunun altına koymak güzel fikir
10/5/12 18:02
Anonim:
en kısa zamanda bundan bir tane temin etmeyi düşünüyorum.
13/5/12 23:29
Anonim:
Ödev içindi sağolun
25/12/15 13:31
Burtay Mutlu:
Etki'nin nasıl iletildiği ve harekete yol açtığını bilirseniz, basit olduğu anlaşılır.
Sonuçta, bir taşa vurduğunuzda aktardığınız kuvvet ile taş ya kırılır ya da hareket eder. Yani aktardığınız kuvvet, hareket için ivmeye dönüşür.
Hareket ise hız ne olursa olsun harekettir. Yani ister saniye de 10 km hız ile gidin, ister ışık hızının %99'u ile... Sistem içinde aynı mekanizma çalışır. Çalışmalı da. Hız artınca kullandığımız formüller değişse de, aslında durum değişmiyor.
Ve hızdan kaynaklanan relativistik kütle ile momentum konuları da aynı mekanizmanın bir ürünü olmak zorundalar.
Eh... Doğal olarak eylemsizlik'te gene aynı mekanizmanın bir sonucu olmalı.

Aşağıdaki linkte bir konuyu açıkladım. (Hız ve momentum korunumu)
https://yenievrenebirbakis.blogspot.com/2018/05/10.html
12/6/19 14:22