Karpuz ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

Karpuz ile ilgili atasözleri ve anlamları

Karpuz

İçinde "karpuz" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

( * yaygın bilinen )

• Karpuz kabuğunu görmeden denize girme* (Karpuz kabuğu denize düşmeden suya girilmez): (atasözünün anlamı)
  1. Denize girmek için karpuzun olgunlaşma dönemi beklenmelidir. Karpuzun tam mevsimi gelmeden denize girmenin sağlığa zararlı olduğu herkesçe bilinir ve kabul edilir.
  2. Bir iş en uygun zaman gelmeden yapılmamalıdır. Bir işe başlamadan önce olası tehlikeleri ve riskleri görüp değerlendirmek gerekir.
• Karpuz kesmekle hararet sönmez (yürek soğumaz)*:
  1. Bir kişiden zarar görüp, bunun öcünü başka bir kimseden çıkarmak zararı telafi etmez.
  2. Yüzeysel çözümlerin veya geçici rahatlamaların derin ve ciddi sorunları çözmeye yetmeyeceğini ifade eder.
• Karpuz kökeninden büyür* (Kavun karpuz kökeninde büyür): Çocuk ailesinin yanında, kişi doğup büyüdüğü çevrede yetişir, gelişir.
• Karpuz sulandıkça büyür: Çocukların anne baba ve çevresinden gördüğü ilgi, sevgi ve destekle gelişip yetiştiklerini ifade eder.
• Bir el ile iki karpuz tutulmaz: İnsan aynı anda iki işi birden yapamaz, birinde karar kılması gerekir.
• Bir koltuğa iki karpuz sığmaz (İki karpuz bir koltuğa sığmaz/taşınmaz)*: Bir kişinin aynı anda iki farklı ve zor işi yapamayacağını ifade eder; aynı anda birden fazla büyük sorumluluk üstlenmenin zorluğunu ve imkansızlığını vurgular.
• İçi dışına uymayan karpuz, eşek ağzı sulandırır: Yüzeysel olarak iyi görünen ama aslında değersiz olan şeylerin, bunları ayırt edemeyen kişiler tarafından cazip bulunduğunu vurgular.
• Kendi karpuzunu kendi keser: Kendi işini kendi gören, kimseye muhtaç olmadan işlerini halleden kişileri ifade eder.
• Kavun, karpuz yata yata büyür:
  1. İş yapmayan, tembel veya etkisiz kişilerin durumunu tanımlamak için kullanılır. Onların bir şeyler başarmak için gerekli çabayı göstermedikleri ve sadece zaman geçtikçe kendi kendilerine büyüdükleri ima edilir.
  2. Bazı işlerin veya durumların gelişmesi için zaman ve sabır gerektiğini ifade eder.

Karpuz ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "karpuz" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Ayağının altına karpuz kabuğu koymak: Bir kimseyi, oyunla düzenle yerinden etmek: İtimat edebileceğin üç adama karşı beş yüz haine rasgeleceksin. Kimisi menfaatim bozuluyor diye, kimisi adetim bozuluyor diye, kimisi rahatım bozuluyor diye, elhasıl herkes bir keyfi, bir emeli bozuluyor diye onun ayağının altına binbir kapuz kabuğu koyacaklar, yoluna bin kaya dikecekler, binbir çukur kazacaklar... (M. Özbalcı)
• Eşeğin aklına karpuz kabuğu düşürmek (veya koymak): Birinin farkında olmadığı karlı bir düşünceyi birinin aklına sokmak: Eşeğin aklına karpuz kabuğunu düşürmüş yani yoksul köylülerin gözlerini açmıştı. (R. Çiftlikçi)
• Eşekten düşmüş karpuza dönmek:
  1. Çok şaşırmak, hayrete düşmek: Eşekten düşmüş karpuza dönmüş, neye uğradıklarını anlayamamışlardı. (M. Başaran)
  2. Kötü bir duruma düşmek: Beni bırakıp gidince eşekten düşmüş karpuza döndüm. Paramparça oldum. (G. Budayıcıoğlu)
• İki karpuzu bir koltuğa sığdırmak: Aynı anda iki işi veya görevi yapmak: Bir liderin yaşamı her zaman iki karpuzu bir koltuğa sığdırmaya çalışmakla geçer.