Hayal nedir ne demektir? Hayal ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

Hayal

1. Olmuş ya da varmış gibi zihinde tasarlanıp canlandırılan şey, düş, imge: Hayal ürünü bir öykü. Hayali gözümün önünden gitmiyor.
2. Belli belirsiz görülen şey, gölge.
3. (fizik) Görüntü: İnsanın aynadaki hayali.
4. (ruh bilim) İmge.

Hayal ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "hayal" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Hayal gibi:
  1. Hayale benzer biçimde: Ruh gibi sessiz, bir hayal gibi belirsiz, bakıyor ve gülümsüyordu. (H. Tuncer)
  2. Çok güzel ve tatlı bir görüntü ya da yaşantı: Onu ne çok sevdiğini düşündü. Hayal gibiydi her şey. (İ. A. Genç)
• Hayal kırıklığı: Çok istenilen ya da umulan bir şeyin gerçekleşmeyişinden doğan üzüntü: Büyük bir hayal kırıklığı içinde başını önüne eğdi. (M. Yılmaz)
• Hayal kırıklığına uğramak: Çok istediği ya da umduğu bir şeyin gerçekleşmemesi üzerine üzüntüye düşmek: Hayal kırıklığına uğramıştı. "Bu planların hepsi palavra mı yani?" diye sordu. (B. Ak)
• Hayal kurmak: Gerçekleştirilemeyen bir yaşantıyı hayalde yaşamak: Hayal kuruyordu. Evleneceğimiz, çocuklarımızın olacağı günlerden bahsediyordu. (O. Öztürk)
• Hayal olmak:
  1. Gerçekleştirilememek: Tekrar bir piyeste oynamak hayal olmuştu benim için. (H. Dormen)
  2. Geçmişte kalmak, hatıra olmak: Hayal olmuştu çoktan eski mutlu günleri, artık gelmezdi geri. (Anonim)
• Hayale dalmak: Dış dünyadan uzaklaşarak, gerçekleşmesi istenilen şeyleri ya da anıları düşünmek, düşlemek: Sessizliğin büyüsü sarmıştı etrafı. Herkes hayale dalmış, çirkin dünyanın gerçeklerine uyanmak istemiyordu. (M. Tanberk)
• Hayale kapılmak: Hayallerin etkisi altında kalmak: Bir rüyaya inanmış, bir hayale kapılmış, bu kadar yol aşıp buralara kadar gelmişsin. Aklın yok mu senin?
• Hayalinden geçirmek: Tasarlamak, olacakmış gibi düşünmek: Yakında gelecek olan mutluluk dolu günleri hayalinden geçiriyordu.
• Akla hayale gelmez: İnanılmaz: İnip kalkan sofralarda akla hayale gelmez yiyecekler, türlü türlü yemişler, çekirdeksiz narlar, kabuksuz üzümler, dalbastı kirazlarıyla cennet doyumsuzdu. (Nurdan Damla)

Hayal ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde veya anlamında "hayal" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Aç tavuk kendini buğday ambarında sanır: İnsanların yoksun kaldıkları şeylere duydukları özlemin, onları olmayacak hayaller ve düşler kurmaya yönlendirdiğini ifade eder. Kişinin eksiklik ve ihtiyaçlarından dolayı gerçekçi olmayan beklentilere kapılmasını anlatır.
• Bir varmış bir yokmuş: Masal gibi geçip gitmiş, artık hayal olmuş.
• Bulut yelkene sığmaz: Geniş hayallerin veya büyük düşüncelerin dar bir çerçeveye sığdırılamayacağını ifade eder. İnsan hayal gücü sınırsızdır ve bu hayallerin sınırlandırılması mümkün değildir.
• Çarşıdaki ete soğan doğrama: Henüz elde edilmemiş bir şeye güvenerek plan yapmanın yanlış olduğunu ifade eder. Kişi, gerçekleşmemiş bir durum üzerine fazla ümitlenmemeli ve hayal kurmamalıdır.
• "Eğer" ile "meğeri" evlendirmişler, "keşke" diye bir çocuk doğurmuş: Belirsizlikler ve şartlı düşüncelerle dolu bir hayatın sonunda pişmanlık ve hayal kırıklığı getirebileceğini ifade eder. Sürekli "eğer" ve "belki" gibi tereddütler içinde yaşamanın, sonunda "keşke" diye pişmanlık duyulacak bir duruma yol açacağını ima eder.
• Fukarayı yaşatan mali hülyadır: Yoksul kişiler hep zengin olmanın hayaliyle yaşarlar.
• Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer: Geçmişte yaşanan güzel anıların ve hatıraların çok değerli olduğunu, zamanla daha da kıymetli hale geldiğini ve bazen bu hatıraların, içinde bulunulan dünyadan bile daha değerli görünebileceğini anlatır.
• Göğe direk, denize kapak olmaz: Hem gereksiz hem de gerçekleştirilmesi hayale bile sığmayan şeylerle uğraşılmamalıdır.
• Güvendiğimiz dağlar, size de mi yağdı karlar?: İnsanı en güvendiği kimseler bile bazen hayal kırıklığına uğratabilir.
• İnsan bir ümitle doğar, bir ümitle ölür: İnsanın umutları, hayalleri bitmez, elde ettikçe yenilerini ister.
• İnsan düşünde ne görmez, deliyse ne söylemez: İnsanın düşlerinin, rüyalarının ve hayallerinin sınırsız doğasını vurgular. İnsanlar rüyalarında hayal ettikleri her şeyi görebilirler, çünkü rüyalarımızın sınırları yoktur. Aynı şekilde, deli insanların söyledikleri de sınırsız olabilir çünkü mantıklı ve sıradan normlardan bağımsız olabilirler.
• Kedi rüyasında kuyruk görürmüş: İnsanların genellikle kendi çıkarları veya ihtiyaçları doğrultusunda hayal kurduklarını veya özlemlerini gerçekleştirmek istediklerini ifade eder. Kişinin hayal veya isteklerinin, kişisel çıkarları veya temel ihtiyaçları etrafında döndüğünü anlatır.
• Kocam aldığında gibi, günüm bayramdaki gibi olsa: Kadınlar evlilikte sıkıntıya düşünce cicim aylarının hayalini kurarlar.
• Olsa ile bulsayı ekmişler, yel ile yuf bitmiş (Olsayı bulsaya vermişler, hiç doğmuş): Sadece ümit etmekle, hayal kurmakla istenilen şeyler elde edilemez.
• Size yalan, bana gerçek: İnsan yaşamadığı olayı tam olarak anlayamaz, hatta böyle bir olayı gerçekleşmesini hayal bile edemez.
• Tavşan dağda, suyu ateşte: Bazı insanlar bir şeyi daha elde etmeden, ondan sağlayacağı kazancın hayalini kurarlar.
• Ümit kârdan ileridir: İnsanın umutları, hayalleri sonsuzdur. Elde edemeyeceği şeyleri bile kazanacağını umarak kendini teselli eder.

Hayal ile ilgili birleşik kelime ve fiiller

• Hayal âlemi (dünyası): Gerçeklere uymayan, insanın hayallerinin bütününü kapsayan düşsel dünya: Resim yaparken dünyadan kopuyor, hayal âleminde renklerle oynamak ona tarifsiz bir haz veriyordu. (İ. A. Genç)
• Hayal etmek: Bir şeyi zihinde tasarlayıp canlandırmak: Onu düşünmeden ve hayal etmeden yapamıyordu. (H. Yeşilyurt)
• Hayal gücü: Hayalleri zihinde canlandırma, tasarlama yetisi, imgelem, muhayyile: "Yapılamaz!" denilen şeylerin yapılmasıdır hayal gücü. (A. Baran)
• Hayal meyal: Belli belirsiz: Hayal meyal gördüğüm yüzünü defterime çizmiştim. Hayal miydi? Gerçek mi? bir türlü öğrenememiştim. (M. H. Çelik)