Hamam nedir ne demektir? Hamam ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

Hamam - Türk Hamamı

1. Yıkanacak yer, yunak, ısıdam: "Bu evin hamamı yok mu, odada çocuk yıkanır mı?" diye söylendi. (Vassaf Bey)
2. Para karşılığında yıkanılan kamuya açık yıkanma yeri: Hamam, genellikle sıcak ve buharlı bir ortamda temizlik yapmak için kullanılan geleneksel bir yapıdır. Genellikle taş veya mermer kaplanmış çeşitli sıcaklık seviyelerine sahip odalardan oluşur. Suyu merkezi bir sistemde ısıtılıp kurnalara dağıtılır. Erkekler hamamı ve kadınlar hamamı olmak üzere ayrı ayrı inşa edilen hamamlar, temizlik, rahatlama ve sosyal bir etkinlik olarak kullanılır.
3. (argo) Okul disiplin kurulu.

Hamam ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "hamam" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Hamam gibi: Pek sıcak: Kuzine sobası odayı hamam gibi yapmıştı. (M. Sakarya)
• Hamam kaçkını: Çırılçıplak kimse: Adamın elbiselerini alsaydık. Böyle hamam kaçkını gibi yollarda dolaşılmaz ki! (E. B. Merdivan)
• Hamam yapmak: Yıkanmak: Akşamdan sonra güzel bir hamam yaptım. (İ. Çalışlar)
• Hamamcı olmak: Gusül abdesti alması gerekmek: "Bu gece hamamcı oldum" demişti ve az ötede akan bir pınarda abdest almış, yıkanmıştı. (A. Dino)
• Hamamda deli var:
  1. Ani gürültü ve karışıklığı nitelemek için kullanılır: Evin içi "Hamamda deli var" halini almış. Kerime damat, mahdum gelin, görümce elti, kalfa bacı birbirleriyle gırtlak gırtlağa gelmişler. (A. S. M. Alus)
  2. Bulunulan ortamda sakınılması gereken kişinin varlığını belirtir.
• Hamamın namusunu kurtarmak: (deyiminin anlamı) Kötü tanınmış bir şeyin ya da yerin sözüm ona onurunu kurtarmak için göz boyama çeşidinden üstünkörü, yetersiz bir çaba göstermek: Hamamın namusunu kurtarmak kabilinden bir iki kişi hafif suçlar dolayısıyla ceza görmüş.
• Eski hamam, eski tas: (teklifsiz konuşmada) Hiçbir şeyi değişmemiş, eskisi gibi kalmış: Aradan yarım asır geçmiş, eyvah ki yine "eski hamam, eski tas" (S. Erol). –Ee ne var ne yok? –Bildiğin gibi pek değişen bir şey yok, eski hamam eski tas! (E. Demirel)
• Han hamam sahibi (olmak): Malı mülkü çok, varlıklı kimse (olmak): Altımda çalışanların hepsi han hamam sahibi oldu. (O. Baydar)
• Yedi kubbeli hamam kurmak: Büyük hayaller peşinde koşmak: Sonradan arkadaşım bu boşlukları kafamda uydurduğum hikayelerle, adeta yedi kubbeli bir hamam kurarak doldurduğumu da keşfetti. (T. Aymelek)

Hamam ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "hamam" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )

• Hamam suyu ile misafir ağırlanmaz: Misafirperverliğin yalnızca misafirleri kabul etmekle sınırlı olmadığını, aynı zamanda onların rahatı ve memnuniyeti için özen gösterilmesi gerektiğini ifade eder. Misafirlerin ihtiyaçlarını karşılamak ve onları memnun etmek için çaba sarf edilmesi gerektiğini hatırlatır.
• Hamama gider kurna beğenmez, düğüne gider zurna beğenmez*: Hiçbir şey beğenmeyen, her şeye bir kusur bulan kendini beğenmiş insanları anlatır.
• Hamama gider kurnaya, düğüne gider zurnaya aşık olur*: Çabuk gönül kaptıran, sevgisinde kararlı olmayan, şıpsevdi kişiler için söylenir.
• Hamama giden tasını tarağını hazırlar: Bir işi yapmaya karar veren kişinin o iş için gerekli olan araç ve gereçleri önceden hazırlaması gerektiğini ifade eder. İşi düzgün ve sorunsuz gerçekleştirmek için gereken hazırlıkların yapılması önemlidir.
• Hamama giren (giden) terler*: (atasözünün anlamı) Bir kimsenin içinde bulunduğu durum, giriştiği iş, çeşitli sıkıntılara katlanmayı gerektiriyorsa, bunları göze alması gerekir.
• Hamamda bir tas suyu bilmeyen, hamamı yıksan bilmez: Ufak bir şeyin veya iyiliğin değerini bilmeyen kişinin, daha büyük şeylerin veya iyiliklerin değerini hiç bilemeyeceğini ifade eder. Küçük detayları takdir etmeyen kişi, büyük ve önemli işleri de anlayamaz (?).
• Hamamda soğuktan şikayet etmişler, biz çıplak geziyoruz demiş: Herkes başkalarını kendi durumuna göre değerlendirir.
• Hamamda türkü çağırmak, her akıllının kârı değil: Her işin herkes tarafından başarılamayacağını ifade eder. Bazı işler beceri, bilgi veya cesaret gerektirdiğinden, herkesin yapabileceği bir şey değildir (?).
• Hamamda türkü çağırması, gurbette övünmesi kolaydır (Gurbette övünmek, hamamda türkü söylemeye benzer): Bazı kendini beğenmiş, kimseler hiç tanınmadıkları bir ortamda kendilerini olduklarından daha üstün göstermeye çalışırlar.
• Ben istemez miyim kaynatam kasap ola kaynanam hamamcı ola: Her gelinin kocasının ailesiyle iyi geçinmek ve onlardan destek görmek isteğini ifade eder. Gelinin, kayınpederinin kasap, kaynanasının hamamcı olmasını dilemesi üzerinden, ailesinin işlerinden fayda sağlama isteğini mizahi bir şekilde anlatır.
• Bir akça ile dokuz kubbeli hamam yapılmaz: Önemli işlerin başarılması için yeterli parasal güç olmalıdır.
• Çok söz hamamda yaraşır: Yapacak işleri olmayan kimseler bir araya geldiklerinde bol bol konuşurlar.
• Düğünde zurnaya, hamamda kurnaya mail olur: Akılsız veya dikkatsiz kişilerin hatalı tercihler yaptıklarını ve önemsiz veya anlamsız şeylere ilgi gösterdiklerini ifade eder (mail: Eğilimi olan).
• Han da yalan, hamam da yalan, azıcık da sen oyalan: Dünya malının geçici olduğunu vurgular. İnsan ne kadar çok mala sahip olursa olsun, öldüğünde hepsini geride bırakır ve bu mallardan artık mirasçıları faydalanır.
• İki çıplak bir hamama yakışır*: Yuva kuracak çiftten hiç olmazsa birinin biraz varlıklı olması gerekir.
• Kadın (karı) malı hamam tokmağıdır*: Kadın malına güvenen erkek, herkesin dedikodu konusu olur.
• Külhancının beyliği hamamcılık demişler*: Bayağı bir işle uğraşan kimse, yükselse bile ancak yaptığı işle anılır.
• Meyil verme tellak ile berbere; su mu geçer hamamdaki mermere?: Güvenilmeyen kişilere yakınlık göstermenin, onlardan fayda beklemenin boşuna olduğunu ifade eder. Nasıl ki su mermerden geçmez, güvenilmeyen kişilere yakınlık göstermek de bir sonuç getirmez (?).
• Sizi hamamcı eden, bizi de külhancı eder: Bir kişiye verilen yetki veya fırsatın bir gün diğer kişilere de benzer şekilde verileceğini ifade eder.
• Yüz güzelliği hamamdan eve, huy güzelliği Urum'dan Şam'a: Yüz güzelliğinin geçici ve zamanla kaybolabileceğini iç güzelliğin ise sınırları aşabileceğini ve uzun süre varlığını koruyabileceğini vurgular (Urum ve Şam, o dönemlerde birbirlerine çok uzak bölgeler olarak bilinirdi).

Hamam ile ilgili birleşik kelimeler

• Hamam kesesi: Hamamda kiri çıkarmak için vücuda sürülen, kıldan ya da kenevirden dokunan küçük kese.
• Hamam külhanı: Hamamları ve suyunu ısıtan ocağın bulunduğu bölüm.
• Hamam nalını: Hamamlarda ayağa giyilen yüksek topuklu nalın.
• Hamam takımı: Hamama giderken götürülen peştamal, havlu, nalın, tas, sabunluk, kese, yaygı bezi vb. gereçlerin tümü.
• Hamam tası: Yıkanırken su dökünmek için kullanılan tas.