|
| Düş |
- Uyurken zihinde beliren olayların ve düşüncelerin hepsi, rüya: Düş, aslına sadık kalmaz; böyle bir koşulu da yoktur. Hatta aslına sadık kalmama gibi bir koşulu vardır. Öyle ki, düş gören, gördüğü gerçekliği gerçeklik olmaktan çıkarır ve salt kendisine ait bir nesne hâline getirir. Bu nedenle düşlerinde yer alsak da kimsenin düşünü görmeyiz, herkes kendi düşünü görür. (V. Taşdelen)
- (mecazi) Gerçek olmayan şey, imge, hayal. Aralarından en yaşlıca görüneni lafa girdi: "Genç insan, sen bize tüm bunların düş olduğunu söylüyorsun. Kendi dünyandan sıkılıp bizim aramıza geliyorsun. Ama daha gençsin. Burada da sıkılıyorsun. Eninde sonunda kendi dünyana döneceğini biliyorsun. Ne oradan kopabiliyorsun, ne de gelmekten vazgeçiyorsun." dedi. (İ. S. Tozlu)
- (mecazi) Gerçekleşmesi istenen şey, umut: Düş görmekteydi belki de. Perizat, benim kardeşim olsa... Okula gitsem, büyüsem, işe girsem, para kazansam, paralarımı pantolonumun yan cebine koysam... Döner kebap yedirsem Perizat'a, balon alsam, kırmızı pabuç... (D. Sümer)
Düş ile ilgili deyimler ve anlamları
İçinde "düş" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:
- Düş azmak (düşü azmak): (deyiminin anlamı) Boy abdesti alması gerekmek, ihtilâm olmak (→ Hamamcı olmak): Şeytan adamın düşünü azdırır ama suyunu ısıtıvermez. (Atasözü)
- Düş kırıklığı yaratmak: Beklentileri karşılayamamaktan dolayı burukluğa yol açmak: Ekonomik politikaların başarısızlığı, toplumsal düş kırıklığı yarattı. (M. Ünlü)
- Düş kırıklığına uğramak: Beklediği sonucu alamamak: Araştırması başarısız olmuştu ve düş kırıklığına uğramıştı.
- Düşüne girmek: Rüyasında görmek: Bugün ev ödevlerini yapmadığı düşüne girdi. Uyurken sayıklamaya başladı: "Ev ödevlerim... Ev ödevlerim..." (Y. Pazarkaya)
Düş ile ilgili atasözleri ve anlamları
İçinde "düş" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
- Düş, görenin değil, yoranındır: Rüya görmek insanın becerisine bağlı bir şey değildir, herkes rüya görür, önemli olan onu yorumlayabilmektir.
- Düş olmayınca iş olmaz: Büyük başarıların ve hedeflerin gerçekleşmesi için önce hayal kurmak gerektiğini ifade eder. Hayaller, eylemlerin başlangıç noktasıdır ve her işin temelinde bir hayal yatar.
- Düş tersine yorumlanır: Rüyalar genellikle tersine yorumlanır. Rüyasında ağlayan kişi güler, ölen kişi sağlıklı olur.
- Düş uykudan sonra olur (gelir)*: (atasözünün anlamı) Güzel bir sonuca ulaşabilmek için önce gerekli koşullar olmalıdır.
- Düşte değil döşte gör: Bir şeyin yararını görmek için o şeyin düşünü kurmak değil, o şeye sahip olmak gerekir.
- Düşü görenden yoran kamil gerek: Bir olayın ya da durumun doğru bir şekilde anlaşılması için bilge ve olgun bir kişinin rehberliğinin gerekli olduğunu ifade eder. Görülen rüyaların ya da yaşanan olayların derin anlamlarını çözmek, sıradan kişilerin değil, tecrübeli ve bilgili kişilerin işidir.
- Düşünde gördüğünü başında görür: İnsan bazen başına gelebilecek bir olayı önceden hissedebilir.
- Gündüz işin ne ise gece düşün odur: Kişi genellikle günlük işleriyle ilgili rüyalar görür.
- İnsan düşünde ne görmez, deliyse ne söylemez: İnsanın düşlerinin ve rüyalarının sınırsız doğasını vurgular. İnsanlar rüyalarında hayal ettikleri her şeyi görebilirler, çünkü rüyalarımızın sınırları yoktur. Aynı şekilde, deli insanların söyledikleri de sınırsız olabilir çünkü mantıklı ve sıradan normlardan bağımsız olabilirler.
- Keresteci düşünde yangın görür: Ticaretle uğraşan kimselerin en büyük korkusu mallarına gelecek zarardır.
- Korkulu düşün sonu hayırlıdır*: Korkulu rüyalar çoğu zaman iyi ve güzel olayların habercisi olarak yorumlanır.
- Ne karanlıkta yat, ne kara düş gör: Başımızı derde sokmak istemiyorsak tehlikeli işlerden uzak durmalıyız.
- Ne mezarlıkta uyu, ne de korkulu düş gör: Şüphe ve korku içinde yaşamaktansa, bunlara sebep olan işlerden kaçınmak daha yararlı olur.
- Şeytan adamın düşünü azdırır ama suyunu ısıtıvermez: Şeytan insanı kötü yola sürüklemek için ortamı hazırlar, sonra kaybolur gider.
Düş ile ilgili birleşik kelime ve fiiller
- Düş görmek: Uyurken zihinde olay ve düşünceler belirmek, rüya görmek: Hani bir zamanlar Yusuf, babasına: "Ey babacığım! Ben düşümde on bir yıldızla, Güneş'i ve Ay'ı gördüm, onların bana secde ettiklerini gördüm," demişti. (Yusuf Suresinden)
- Düş gücü: Hayal gücü: Düş gücü bilgiden daha önemlidir. Bilgi sınırlıdır. Düş gücü ise dünyayı sarar. Mantık sizi A'dan B'ye götürür; düş gücü ise her yere. (İlgili cümle kaynağı: E. Sarı)
- Düş kırıklığı: Umulan ya da beklenilen bir şeyin gerçekleşmemesi sonucu oluşan duygusal durum, hayal kırıklığı: Düş kırıklığı aydının acımasız ve öğretici öğretmenidir. (B. Taş)
- Düş kurmak: Zihninde, olmamış bir şeyi, olması istediği biçimde canlandırmak, hayal kurmak: Düş kuramayan bir düş asla ruhsal gerçeğin hazzına ulaşamaz. (S. Güneş)
Ayrıca bkz.: Rüya ile ilgili atasözleri ve deyimler.
Soru/Yorum Formu