Çok ne demek? "Çok" sözcüğü ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

1. Sayı, nicelik ya da nitelik bakımından büyük, az karşıtı: Geçen yıl çok ürün aldık. Çok işim var. Çocuk çok ağlıyor. Çok güzel bir kız. Çok iyi bir insan.
2. Çok kez.

"Çok" sözcüğü ile ilgili birleşik kelimeler

• Çokbilmiş:
  1. Bilgiçlik taslayan, bilecen.
  2. Kurnaz ve sinsi.
• Çok çok: En çok, olsa olsa, en son: Bu iş çok çok bir hafta sürer.
• Çok geçmeden: Kısa bir süre sonra.
• Çok görmek: Yeterli görmek: Davud (a.s) oğluna şu tavsiyede bulunmuştur: "Bin tane dostun olsa çok görme, o yine azdır. Bir tane düşmanın olsa bunu da az görme, bu da çoktur." (İmam Maverdi)
• (Bir şey) Çok gelmek:
  1. Gereğinden çok olmak.
  2. Çekilmez, katlanılmaz olmak.
• Çok söylemek: Gevezelik etmek.
• Çok şükür: Allah (c.c.)'ya şükürler olsun: "Çok şükür şifa lütfeden Rabbime!" (M. Bozdağ). Çok şükür bugünleri de gördük.
• Çok yaşa: Biri hapşırdığında uzun ömür dileğinde bulunurken ya da bir şey çok beğenildiği zaman söylenen söz.
• Çokları: Birçoğu, birçok kimse: Çoklarını dinledim ama nafile.
• Çoktan (çoktandır): Çok zaman önce, çok zamandan beri, öteden beri, uzun süreden beri: Bıraksalar beni çoktan marizlemiştim ya!... (M. A. Ersoy)

"Çok" sözcüğü ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "çok" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

• Çok baharın otunu yemek: Hayatı dolu dolu yaşamış olmak.
• (Bir şeyi birine) Çok görmek: Ondan esirgemek: İlk bakışında, ilk gülüşünde zaman durdu / Gülümseyişini çok görme bana... (G. B. Altıntaş)
• Çok olmak: (deyiminin anlamı) Davranışlarıyla haddini aşarak artık dayanılmaz duruma gelmek, karşısındakini usandırmak: "Sen artık çok oldun, şimdi sana gösteririm!" (M. Koç)
• Çok şey!: Şaşma anlatır.
• Çoğu gitti azı kaldı: (Bir şeyin) Tamamlanmasına az kaldı, güç bölümleri bitti, geçti: Ektik, ektik, yetişecek / Çoğu gitti, azı kaldı. / Bütün yollar bitişecek, / Çoğu gitti, azı kaldı. (N. F. Kısakürek)

"Çok" sözcüğü ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "çok" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Çok bilen çok yanılır: (atasözünün anlamı) İnsan ne kadar bilgili olursa olsun, bilmediği daha çoktur. Çok şey bildiğini sanarak kendine güvenen kişi, bilmediği şeylere karışırsa bunlarda yanılır.
• Çok el ya yağmaya ya yolmaya: Çok kimsenin katılmasıyla yağma ve yolma işi iyi başarılır.
• Çok gezen çok bilir: Çok gezen kişi, gezdiği yerlerde değişik şeyler görür, öğrenir. Eskiden bildiklerinin üzerine yeni bilgiler ekler.
• Çok gezen tavuk ayağında pis getirir:
  1. Her yere girip çıkan kadının adı lekelenir.
  2. Gezip dolaştığı yerlerde kötü şeylerle de karşılaşan kişi, kötü huylar ve zararlı bilgiler edinerek döner.
• Çok havlayan köpek ısırmaz: Karşısındakini bağırıp çağırmakla korkutmaya çalışan kimse, can yakacak bir harekette bulunmaz.
• Çok koşan çabuk (tez, çok) yorulur: Hangi alanda olursa olsun iyi zamanlama yapmadan işin başında aşırı çaba gösteren kimse, çabuk yorulacağı için sonucu elde etmekte gecikir.
• Çok naz âşık usandırır: Bir kimse sevenlerine, kendisiyle ilgilenenlere karşı aşırı nazlanırsa onların kendisinden uzaklaşmalarına yol açar.
• Çok söyleme arsız edersin, aç bırakma (parasız koyma, çok saklama) hırsız edersin (yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur): Öğüt vermede, rızkını sağlamada, terbiye vermede insanlara ölçülü davranmak gereklidir. Ölçüyü kaçırırsak sonuç amaçlananın tersi olur.
• Çok söz (laf) yalansız, çok para (mal) haramsız olmaz: Aşırıya varan konuşmada da, kazançta da sahibine duyulan saygınlığı yok eden bir nitelik ya da hoş karşılanmayacak bir durum olduğu düşünülür.
• Çok yaşayan (okuyan) bilmez, çok gezen bilir: Çok gezen kimse, görerek ve işiterek, yaşantıya bağlı olarak pek çok konuda bilgi sahibi olur, bu yönden çok yaşayan ya da okuyan kimselerden daha bilgili bir düzeye gelir.
• Çoğu zarar, azı karar: Hangi işte olursa olsun aşırılığa gidilmemelidir.