Dağ keçisi Dağ keçisi, (zooloji) boynuzlugillerden, Avrupa dağlarında küçük sürüler halinde yaşayan, kayadan kayaya büyük bir çevikli...

Daği, uzun havayı andıran, klasik müzikle halk müziği arasında yer alan ve daha çok dağlık bölgelerde söylenen türkülerin makamı: Bestenin y...

Daktiloskopi - Parmak izi analizi Daktiloskopi, (daktilos: parmak, skopevo: gözlemek) parmak izinden kimlik bulma yöntemi, parmak izi...

(Hırvatça, tarih) Eskiden Macaristan ve Yugoslavya dolaylarında sancak beylerine ve küçük prenslere verilen unvan. Yasaklamak, menetmek, ...

Nobran, davranışı kaba, sert ve gönül kırıcı olan: Bir kimseye nobran olduğunu söylemekte bir bakıma nobranlıktır. Duyarsız, dan dun, gönü...

Çakırdoğan kuşu Çakırdoğan: (zooloji) Kartalgillerden, sırtı kahverengi ya da kül rengi ve enine çizgili, oldukça uzun kuyruklu, orma...

Çakır göz Açık mavi hareli ela renkli (göz): Önceleri mavi gözlüm diye severlermiş, sonraları çakır gözlü olmuşum daha sonraları da y...

Çakıl taşı Çakıl akarsular tarafından taşınarak ya da deniz kıyılarında dalga hareketleriyle sürüklenerek yuvarlaklaşmış ve yüzeyi dü...

Çakaloz topu Eskiden küçük savaş gemilerinde kullanılan daha geniş bir bölgeye tesir etmek için mermi olarak gülle yerine çakıl taşı veya ç...

Muhasebede, bir hesabın borç ve alacak toplamları arasındaki fark. Bir hesaplaşmadan veya mahsuplaşmadan sonra ödenmesi veya tahsil edilme...

Bir makamın sorumluluğunu asıl sahibi alıncaya kadar geçici olarak yüklenen, ona vekalet eden kimse, vekil. Eskiden, kadı vekili: Naip, at...

"Zihne iyice yerleştirmek, ... perçinlemek" anlamında kullanılan zihne nakşetmek deyişinde geçer. Süslemek, bezemek, nakış yapma...

Akla değil nakle dayanan, yani söylenegelen, rivayetle öğrenilen (gerçek). Devreden. Nakli mazi : Belirsiz geçmiş kipi, -miş'li ge...

Gelip gittikçe sık sık uğranılan yer: Burası gemicilerden başka İstanbul'un en sefil haytaları, kopukları ve kabadayı bozuntularının da...

Aklama, temize çıkarma. Suçsuz ya da borçsuz olduğu yargısına vararak birini temize çıkarma. Alacaklının alacak hakkından vazgeçmesi sonu...

Façuna edilen bir halat Façuna, bir halatı hava koşullarından ve sürtünmeden korumak amacıyla tel ya da sicimle yapılan sık ve sıkı sa...

Façeta, yontulmuş elmasın yüzlerinin her biri, genel olarak da değerli taşların ve cam eşyaların köşeli olarak yontulmuş yüzlerinden her bir...

İyi bir nitelikle bilinip herkesçe tanınmış olma durumu (şöhret, şan, nam eş anlamları): Hem de çağ açıp çağ kapayan, ünü bütün dünyaya İst...

Devletlerin egemenliği altında bulunan, üzerinde ulusların yaşadığı, uluslar arası antlaşmalara dayalı sınırlarla çevrili toprakların tümü....

Hava Mektebinden alınmış bir Şehadetname Okul bitirme belgesi: İlkokul şehadetnamesi. Belge: İyi hal şehadetnamesi. Diploma, sertif...

Üzerinde yerde yemek yenen ve hamur açılan ahşap yemek tablası Satıcıların ve sofra hizmeti görenlerin kullandığı, üstüne genellikle ...

Çala, bazı adların başına getirilerek onların belirli bir işte gelişigüzel, durmadan, ara vermeden, hızlı hızlı ve aşırı ölçüde kullanıldıkl...

Akan, yürüyüp giden. Geçerli olan, yürürlükte olan. Cari ay : İçinde bulunulan ay. Cari fiyat : Yürürlükteki fiyat, piyasada geçerli ...

Canını verircesine, canını harcarcasına, canı pahasına: Şanlı Türk askerinin muhteşem ve cansiperane mukavemeti karşısında perişan edildile...

Abe (Rumeli ağzı) Teklifsizce konuşmada dikkati çekme ve seslenme sözü. Kelime ilgili örnek cümleler: Yaklaşan göçmen kalabalığına hep bir a...

Kabara Ayakkabıların altına, dayanıklılığını artırmak ya da kaymayı önlemek için çakılan iri başlı demir çivi. Eskiden süs diye sand...

Canfes kumaş Desensiz, ince dokunmuş, genellikle yanardöner, parlak, tok, ipekli kumaş: Beni üstü işlemeli canfesten terliklerle kabul...

Cancağız, önemsemezlik anlatan cancağızı isterse sözünde geçer. Sevgi ve teklifsizlik seslenişi olan cancağızım 'da geçer: Dün dünde ...

Yaban kedisi Yaban kedisi, (zooloji) Kedigillerden, 60 cm boyunda, sarıya çalan kül renginde, kuyruğu halkalı, küçük hayvanlarla besl...

Jeokimya, yer yuvarlağının çeşitli kısımlarının kimyasal bileşimini belirlemeyi, kimyasal elementlerin dağılımını sağlayan fiziksel ve kimya...

Jeosenklinal, yer kabuğunda derinlemesine oluşmuş büyük kırık. Bu kırıkla ilgili ya da bu kırık gibi. Akarsular ve rüzgarlarla aşınıp taş...

Jeopolitik coğrafi etkenlerin siyasal olaylar ve güçler üzerindeki etkisini inceleyen siyasal öğreti, coğrafi politikadır. Bu bilim siyasi c...

Jeoit Jeodezide Dünya'nın gerçek şekli (yeryüzünde sular olmadığında) Jeodezi; yer yuvarının şekil, boyut, ve gravite alanı ile za...

Eski giyimde, çapraz düğmeli, ipek ya da sırma işlemeli, potur ya da şalvarın üstün giyilen, çokluk kadifeden, bir çeşit kısa yelek. Dört ...

Caize, divan edebiyatı döneminde, şairlerin devlet ileri gelenlerin sundukları şiirler, genellikle kasideler için aldıkları para ya da arma...

Caiz Din, yasa, töre vb. bakımından yapılması sakıncalı ya da yakışıksız olmayan. Din açısından yapılması günah olmayan, müsaade edi...

İcazetname İcazet, izin, onay, müsaade. (Eskiden medreseden alınan) Diploma. Ruhsat. Bir hat türü. İcazetname: Arapça ruhsat ...

Varlığı başka bir şeyin varlığına bağlı olan. İzafi. Görece. Hareket etmekte olan cisme göre, başka bir cismin görünüşteki hareketinin n...

Ayrılma, çıkarılma, cerrah eliyle göğüs gibi organın ya da bir tümörün alınması. Çözülme, özellikle ağtabakanın çözülmesi, gevşeyip yumuşa...

Doğal. Hile karıştırılmamış, katıksız, saf: Tabii meyve suyu. "İşin gereği olarak", "herhalde" gibi cümlelerdeki yarg...

Vals dansında dönüşler Vals, hızlı ve canlı ritmi olan bir salon dansı ve bu dansın müziğidir. En belirgin özelliği, çiftlerin birbirine...

Kaplumbağa kabuğu Kaplumbağa kabuğu: Başı bağasına gömülü bir kaplumbağa gidiyor önüm sıra... (İlgili cümle kaynağı: M. Yalçın) Deni...

Yaratma, yoktan var etme, yeni ve güzel bir şeyi önceden bir benzeri olmadan ilk defa meydana getirme: Allah'ın inşa ve ibda diye iki t...

Uyma (çağrıya) uyup varma, gitme. Bir buyruk veya isteğe uyma, kabul etme, razı olma. Bir duayı ve dileği kabul etmek, yerine getirmek: A...

Ödün, ortaya çıkan bir eksikliği, bir dengesizliği gideren, meydana gelen bir boşluğu dolduran ya da bir zararı karşılayan her türlü şey. İv...

Öd ağacı ve meyvesi Öd ağacı (botanik) Doğu ve Güney Asya'da tropikal bölgelerde yetişen, yapraklarını kış ve yaz dökmeyen ve mey...

Obtüratör, kamerada ya da göstericide, pencere önüne gelen resim, yerini kendinden sonraki resme bırakırken, ışık kaynağıyla film arasına gi...

Elvis Presley'in lame kıyafeti ve ayakkabıları Dokusunda maden çoğunlukla da altın ve gümüş tel bulunan kumaş: Avrupalıların "...

Erkek ceketi Çoğunlukla erkeklerin bazen de kadınların, yelek, gömlek ya da kazak üstüne giydikleri, genellikle önden düğmeli, bedeni ...

Allahü Teala'nın kulları: İmdi sen dahî fâni olan şeye meyl ve muhabbet eylemeyesin. Nimetleri ibadullah üzerine harcayasın. Kerem elin...

Bir şeyi bir yere veya bir kimseye ulaştırma, eriştirme: Konsolos telgrafın gönderildiğini bize iblağ etmişti. (İlgili cümle kaynağı: A. H....

Eski tuluat ve orta oyunlarında çoğunlukla uşak golünü oynayan komik karakter. Türk gölge oyunundaki Karagöz ile orta oyunundaki Kavuklu...

İkta, devlete ait toprağın, tasarrufun ya da belli gelirlerini alma hakkının, devlet tarafından verilen bir hizmet ya da gösterilen bir yar...

Daha çok rüzgar esintisi ve akarsu akışını tarif etmek için kullanılır ve yavaş yavaş, hafif hafif demektir: Rüzgar ılgıt ılgıt esiyor. Şu k...

Badya Badya, iki yanında tutamakları bulunan geniş ağızlı, yayvan, pişirilmiş toprak, ağaç, meşin, metal ya da plastikten yapılmış büy...

Vergi. (tarih) Osmanlı yönetiminde iskelelere uğraşan gemilerden, kara gümrüklerinden geçen kervanlardan alınan vergi: Fıçı ile pazara ge...

Türk Kurtuluş Savaşı'nın halk kahramanlarından Şerife Bacı Bacı, abla, büyük kız kardeş. Kız kardeş. Bir evde uzun zaman çalışm...

Bab-ı Ali Kapısı Gülhane "Yüksek, yüce, ulu kapı" anlamında olup Osmanlı İmparatorluğu döneminde İstanbul'da sadaret (B...

Güçlü, gözü pek ve yürekli kişi: "Ben de yaparım" demek kolaydır ama iş başa düşünce, olup bitenlere katlanma yarışında da ipi gö...

Disiplin, sıkı düzen, intizam: Zapturapt ordunun temelidir. Ordunun kıymeti bu zapturaptın nev'i ve derecesi ile ölçülür. Zapturapt ne ...

Ilgın ağacı Ilgın, Ilgıngillerden, Batı Avrupa'dan Doğu Asya'ya kadar uzanan bölgede, bu arada Akdeniz bölgesinde de bulunan,...

Eşleri ikiz kardeş olan bacanaklar Eşleri kardeş olan erkeklerin her biri, başka bir deyişle erkeğin eşinin kız kardeşinin kocası vey...

Donmuş karbondioksitin (kuru buz) süblimleşmesi Süblimleşme, fizikte bir katı maddenin, ısıtıldığında sıvı duruma geçmeksizin, doğruda...

Çok uçta, kenarda bulunan, kıyıda köşede kalmış, ıssız, tenha, sapa: Onlar Anadolu'nun en ücra köşelerinde bile iman ve mukaddesatı uğru...

Şahbaz İri ve gösterişli bir cins akdoğan: Şahbaz, yırtıcı bir kustur ki alıştırılıp diğer kuşları avlamakta kullanılır. (N. H. Onan)...

Grup, küme. Maddeleri ya da nitelikleri bakımından birbirine yakın olan şeylerin oluşturduğu bütün, takım. (dil bilim) Özne, yüklem ya d...

Engellenme, tıkanma veya kapanma. (politika) Bilinçli olarak belli bir kişinin, topluluğun ya da kuruluşun takındığı engelleyici tutum: M...

Oba Bölmeli büyük göçebe çadırı. Çadır halkı, göçebe ailesi. Oba, çadırlarda yaşayan göçebe ailelerin meydana getirdiği topluluk, ç...

Yadımlamak, organizma için önceden özümlemiş olduğu maddeleri, gerekleri kalmayınca, dışarıya atılacak duruma sokmak. Canlı protoplazmayı ...

Yağız at üstünde yağız savaşçı Teni ve saçları siyaha çalan, koyu buğday rengi olan, esmer (kimse): Hayatın başında kara-yağız bir delikan...

Mablak (kazan küreği) Hamur, merhem, boya gibi şeyleri ezip karıştırarak yoğurmak için kullanılan ve bir ucu saplı, diğeriyse yassı araç. ...

Geri alınmak üzere iğreti verme, ödünç verme. İare etmek: Ödünç, iğreti vermek. Genel kitaplık gereçlerinden, yönetmeliklere uygun koş...

Cadı maki Cadı maki, maymunlar takımının uzun bacaklıgiller familyasından, fare büyüklüğünde, iri kulaklı ve kuyruğu gövdesinden uzun ...

Yeşilbaş ördek Yeşilbaş, (zooloji) ördekgillerden, erkeğinin başı yeşil olduğu için bu adı alan, tüyleri karışık renkli, ayakları kırm...

Gereksiz, yersiz, anlamsız, boş: Biz abes yaratılmadık... Abes yok, dünya da abes hiçbir şey yok... (S. Ayverdi) Akla ve gerçeğe aykırı: Es...

Abonman, bir satıcı ya da kamu kuruluşuyla alıcıları arasında, bir mal ya da hizmetin, belli bir süre sağlanması için yapılan anlaşma, sürd...

Abra, dengesiz teraziyi düzeltip ayarlamak için, hafif gelen kesesine konulan taş, demir, çivi veya dirhem gibi bir ağırlık. Dara. Bir de...

Vaat, bir kimseye, bir işi yapmak için verilen söz: Evlenme vaadi. Yapılacağına söz verilen şey: Vaadini unuttu galiba. Vaat etmek: ...

Çalışma gücünden yoksun, kazancı olmayan yoksul kimselerin barındırıldığı toplumsal bir yardım kuruluşu, bakım yurdu, düşkünler yurdu: Bir ...

Fahte, alaturka müzikte, en çok beste, ilahi, özellikle peşrev formlarında kullanılan, 20 zamanlı ve 12 vuruşlu bir büyük usul demektir. ...

Bir şeyi gereği gibi anlamak, bilmek anlamına gelen fıkıh kökünden gelen fakih, İslamiyet'in dini, içtimai, medeni, hukuki ve siyasi büt...

Uçlu duruma gelmek. (argo) Vermek, geri vermek, ödemek: "Yıldızı parlayan genç yeteneklerin hevesini kıran muhterem, uçlan bakalım p...

Falihayır, iyiye yorulan olgu, uğurlu sayılan şey, hayır belirtisi demektir: Senin hayır duanı bir falihayır addetmiştim. (Tıp Fakültesi mec...

Fagot Fagot, ince kıvrık bir boru biçimindeki bakır ağızlığın ucunda çifte kamış bulunan ve uç uca takılı iki ağaç borudan oluşan, per...

Materyalizm (maddecilik) Tüm gerçekliği maddeye indirgeyen ve madde dışında herhangi bir tözün varlığını kabul etmeyen öğreti, özdekç...

Abdal, Allahü Teala'dan başka dünyadaki her şeyden vazgeçmiş kişidir. Tasavvufta Allah'ın sevgili kulları arasından seçilmiş kırk ...

Eskiden sarık, bohça kundak, elbise, yorgan yüzü vb. yapımında kullanılan, zemini üzerine açık turuncu ipekle dallı nakışlar işlenen bir çe...

Abaka, bir tür muz elyafından çıkarılan iplik, Manila keneviri. Manila keneviri, liflerinin sağlamlığı ve nem çekici özelliğinin azlığından ...

Maatteessüf sözcüğü "Üzülerek belirteyim ki", "ne yazık ki" anlamlarında kullanılır: Bu türkü yeni Türk şiirinin ilk ve ...

Öğretim ve eğitim sistemi: En büyük emelim, maarif vekili olarak yurdumun irfanını yükseltmektir. (M. K. Atatürk) Örgütlü öğretim ve eğiti...

Şakrak kuşu Şen ve gevrek (ses): Şakrak bir kahkaha. Böyle bir sesle konuşan: Şakrak bir kadın. Şakrak kuşu: İspinozgillerden, ...

Tabla üzerinde ufak tefek şeyler satan seyyar satıcı: Tablakar denilen esnaf, sokakta tablalarda perakende kuruyemiş, sabun, limon gibi şey...

Davranışları ve giyinişi gösterişsiz, özentisiz, gelişigüzel olan. Yaşlı, vakarlı adam: Ben bir yandan meslek icabı, bir yandan da herkesç...

Şablon cetvel Şablon, bir şeyi çoğaltmak veya gerektiğinde pratik ve hızlıca yapabilmek amacıyla hazırlanan örnek ya da model. Üzeri...

Şahniş şahnişin Şahniş veya şahnişin, şahların oturmalarına layık yer demek olup eski evlerde ikinci ya da daha yüksek kattaki odanın ...

Kabare Kabare, özellikle atraksiyon ve revü gösterileri yapılan eğlence yeri gece kulübü. Meyhane. Kabare şarkısı: Sanat değeri...

Jest yapmak Genellikle yerinde yapılan ve beğenilen davranış. Konuşurken ya da herhangi bir davranışta bulunurken el, kol ve başla y...

Optimizm (Latince, Fransızca) Her şeyi iyi yönünden alma sistemi, iyimserlik. (felsefe) İyimserlik. "Her şey olması gerektiği ...

Etkileme durumunda olmayan, etki alma durumunda olan, münfail. Etkin karşıtı. Olayların gidişini etkilemek ve denetlemek için hiçbir çaba...

Giysi için kumaş biçen, prova yapan, parçaları patrona göre ayarlayan, işçilere iş dağıtımı yapan usta. Kesim ustası. Makastar, kendi baş...

Laklakiyat, boş lakırdılar, değersiz ve saçma sapan sözler, havadan sudan konuşmak, çene çalmak: Büyüklerimiz kahvehanelerde bir takım lakla...

Uyarma, dikkatini çekme, uyarı: Bu ayet bütün insanlığa çok önemli bir ihtardır. Mealen: "Allah başka günahları affedebilir ama şirk k...

Nakzen, (nakz: bozma, çözme) "bozarak" anlamında "hükmü nakzedilmiş bir davayı geri çevirmek" ve "yeniden görmek...

Oftalmoloji, gözün yapısı, çalışması ve hastalıklarıyla uğraşan hekimlik dalı, kısaca göz bilimi demektir. Oftalmolog ise konusunda uzmanlaş...

Babaköş Babaköş (zooloji) ayaksız olduğu için kısa bir yılanı andıran, gövdesi silindir biçiminde, parlak derili, solucan ve böcekler...

Fabl, olay kahramanları çoğunlukla hayvan ve bitkilerden seçilen, belirli bir ahlak ya da yaşam dersi vermeyi amaçlayan, kısa, bağımsız, naz...

Ay halesi Güneş halesi Ağıl, ayla. Ayın çevresinde görülen ışık halkası. Bazen güneşin ve ayın çevresinde görülen ışıklı dair...

Herhangi bir şeyi veya işi hızlandırma. Kapı, pencere, giysi vb.yi sonuna kadar açma, çıkarma: Yosun kokusunu duymak için otobüs pencerele...

Örs Üzerinde maden dövülen, büyükleri yere gömülü bir kütüğe çakılı kalın ve bir tarafı koni biçiminde demir araç. Üzerinde, çivi ça...

Yara bakımı: Yarayı tımar etmek. Ağaç bakımı. Hayvan temizleme: Atı tımar etmek. (tarih) Osmanlı Devletinde yirmi bin akçeye kadar geli...

Sansür, her türlü yayının, sinema ve tiyatro yapıtlarının hükümetçe önceden denetlenmesi işi, yayın ve gösterilmesinin izne bağlı olması. Sa...

Bir şeyin yapılamasını ya da yapılmamasını kesin olarak bildirmek, emretmek eş anlamı: Öğlenlere kadar döşekten çıkmıyor, kaynanasına iş bu...

Çarliston dansı Çarliston, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Kuzey Amerika ve Avrupa'da yaygın duruma gelen, ayak ve diz hareketleri f...