Nefis nedir ne demektir? Nefis ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

Nefis muhasebesi

1. Can: Allahü Teâlâ Kur'ân-ı Kerîmde mealen buyurdu ki: Her nefs, ölümü tadıcıdır. (Âl-i İmrân sûresi: 185)
2. Öz varlık, kişilik, insanın kendisi: İnsan ben deyince, nefsini göstermektedir. (İmam-ı Rabbani)
3. Beden istekleri: Nefsine uymak.
4. Din ile uyuşmayan isteklerin kaynağı, kötülük ve günah işleme gücü ve kuvveti: Nefistir seni yolda koyan, yolda kalır nefse uyan. (Yunus Emre)
5. Pek hoş, istek uyandıran, güzel, cana değen, oflaz: Nefis bir çorba.

Nefis ile ilgili birleşik kelimeler

• Nefis mücadelesi: İnsanın kendi kendiyle yaptığı mücadele, nefsinin isteklerini önleme gayreti: En üstün cihadın nefis mücadelesi olduğunu öğrenmişlerdi. Allah Rasûlü'nün rehberliğinde örneği benzeri olmayan bir değişim kabiliyeti kazanmışlardı. (A. C. es-Sahhar)
• Nefis terbiyesi: Beşerî zaaflara gem vurma, nefsi ıslah etme yolunda gösterilen gayret: Ey zühd yolcusu! Nefis terbiyesi, (sadece) aç kalmak, uykusuz kalmak, uzlete çekilmek demek değildir. Nefis terbiyesi, bedenen halk ile birlikte iken, kalbin Hak Teala ile birlikte olmasıdır. (Muhaddis Hasan Kanat Hoca)
• Nefsine düşkün: Kendine ait istekleri ön planda tutup tatmini yoluna giden, zevkine düşkün, bencil: Ey nefsine düşkün gönül, bu nefis uslanmaz, sana yar olmaz. Buna dünyanın seyran yeri sunulsa, seyri, gezmesi bitmez. (N. Kösoğlu)
• Nefs-i müdâfaa: Kendini savunma, koruma: Ona göre, bir savaşın nefs-i müdafaa olabilmesi veya meşru olması için, Allah yolunda, din ve devletin mutluluk ve kurtuluşu yolunda olması şarttır. (H. Erdem)

Nefis ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "nefis" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Nefis körletmek: (deyiminin anlamı) Beden isteklerinden herhangi birini üstünkörü gidermek: Sabahleyin de bir şey yememiştim. İşten artmaz, dişten artar. Akşam bir simitle nefsimi körlettim. (A. Nesin)
• Nefis muhasebesi yapmak: İşlediği fiiller, yaptığı işler hususunda kendini hesaba çekmek: Bir nefis muhasebesi yaparak Allah'ın yardımını neden hak edemediğimizi inceleyebiliriz. (N. Yıldız)
• Nefsi çekmek: Canı istemek: "Vah vah, ne zaman vardır pişirmedim ya, gelinin nefsi çekmiş. Hemen kalkam da pişirem," dedi Ayşe Kadın... (B. Öner)
• Nefsine mağlup olmak: Arzularına mağlup olmak: Habil'in uyarılarına aldırış etmeyen Kâbil, nefsine mağlup oldu ve kardeşini öldürdü. (R. Dağlı)
• Nefsine uymak: Bedenin isteklerine uymak: Kimileri nefsine uyarak bir an gaflete dalar, unutarak günah işler. (S. Duman)
• (Bir şey yapmayı) Nefsine yedirememek: Kendisine çok ağır gelmek, kendine yakıştıramamak: Alp Arslan kahraman ve hakikaten arslandı. Kaçmayı nefsine yediremedi. Malazgirt Muharebesi oldu. (Rıza Nur)
• Nefsini beğenmek: Kendine değer vermek, kendini üstün bir insan olarak görmek: Nefsini beğenen ve nefsine itimat eden (güvenen), bedbahttır. Nefsinin ayıbını gören bahtiyardır. (M. Paksu)
• Nefsini öldürmek (yok etmek): Kötü huylarını ve beşerî isteklerini yenmek, zaaflarından vaz geçmek: Her kim ki kötü nefsini öldürdü hasmı olan düşmanı öldürmüş sayılır (Aşık Müslim Seyrani). Sabırda zirveye çıkan Meryem nefsini öldürdü, Rabbinin katında derecesini yükseltti. (M. S. Kafalı)
• Nefsini yenmek: Kendine hoş gelmeyen bir durum veya çok arzuladığı bir şey karşısında kendine hâkim olmak, kendini tutmak: Yusuf, reddederek kendini geri çekmiş, nefsini yenerek Allah'a sığınmıştı...

Nefis ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "nefis" kelimesi geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Nefis belası, getirir yüz karası: İnsan nefsine uymada haddi aştığında utanç verici durumlara düşebilir.
• Nefis, cümleden azizdir (mukaddemdir): (atasözünün anlamı) İnsanlar kendi çıkarlarını her zaman başkalarının çıkarlarından üstün görürler.
• Nefis ile mücadele dünya ile muharebeden güçtür: İnsanın nefsine hakim olabilmesi çok önemli bir başarıdır. Nefsinle yapacağın savaş en büyük savaştır.
• Nefsinde tecrübe etmediğin şeyi, halka tavsiye etme: İnsan kendi uygulayamadığı ve uygulayıp doğruluğunu göremediği bir şeyi başkalarına önermemelidir. Nefsine ağır geleni kimseye tatbik etme. (Hacı Bektaşi Veli)
• Nefsine uyan, şeytana uyar: Nefsin istekleriyle şeytanın söyledikleri çoğu zaman örtüşür.
• Nefsine kıyas et: İnsan bir başkasının başına gelen bir durumu acaba benim başıma gelseydi ne yapardım diye bir düşünmeli.
• Nefsini yenebilen her zorluğa katlanır: Nefsin isteklerine meydan okuyabilen insan birçok zorluğa meydan okuyabilecek ve üstesinden gelebilecek yetenekler kazanmış olur.
• Nefsini yenen erdir: En yakınındaki düşmanı olan nefsine galip gelen kişi adeta bir savaşı kazanmış bir nefer olur, kahraman olur. Kendi nefsine galip gelen, bütün alemi hükmü altına alır. (Genceli Nizami)