Laytmotif
(leitmotiv veya leitmotif), müzik bestelerinde, sinema ya da tiyatro kurgularında, roman gibi edebi eserlerde ana duyguyu göstermek, özel bir etki oluşturmak, kişileri ve nesneleri karakterize etmek amacıyla sık sık kullanılan yapıt boyunca yinelenen duygu, durum, düşünce ya da bir kişiyi ayırt etmeye yarayan motif, görüntü veya temadır.
Bir laytmotif örneği
Lale Ağacı. İlk bölümün adı. Romanın sonuna dek kendini gösteren, ikide bir Emin ile Yasemin'in hayatına giren, onları düşündüren, düşlere götüren, taşıdığı anlam üstüne okurun titiz bir gözlemci, ayrıntıcı olmasını gerektiren, laytmotif. İlk kez 23. sayfada geçer adı. Emin ormanda dolaşırken, “Onca göz alıcı yaprağı gönlü reddetmiş, bir yaprağa uzanmıştı sadece. (...) Lale biçiminde, pembe yeşil, incecik bir yapraktı bu.” Sonra birbirlerine heyecanla söylerler: “Ormanda bir lale ağacı var.” Ormanda Ölüm Yokmuş'un artalanlarından birinde, kahramanlarımız “lale ağacı”nı aramakla geçirir zamanlarını. “Lale Ağacı” da bir laytmotif olarak sık sık kendini gösterir. Canlı bir nesne olarak değil, sözcüklerle anlatılan bir kavram olarak. Bazen yapraklarını bulurlar, ama kendisi sır olup saklanmıştır. O kadar ki, ormanda dolaşmalarının nedenine dönüşmüştür “lale ağacı”. İkisi arasındaki bir söylencenin konusu olmuştur: “Altın sarısı yapraklarıyla lale ağacı!” (Ormanda sonbahardır!) Ormandaki bütün ışıltılı yapraklar lale ağacından düşmüştür. Lale ağacını ölümden korktukları için aradıklarını düşünür Emin: Ölümsüzlük müdür lale ağacının anlamı? Romanın sonunda lale ağacını bulamazlar: Umudun tükenişi midir lale ağacının bulunamayışı? (S. Gümüş)
Soru/Yorum Formu