Gafil nedir ne demektir? Gafil ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

1. Çevresinde ya da gerçekte olup bitenlerin farkında olmayan, sezmeyen, gaflet içinde bulunan, aymaz: Sen ey gafil insan, dünyada iyi bir gelecek kurayım / Diyerek bir yığın acı çekersin gönüllü olarak. (M. A. Ersoy)
2. (din) Hak'tan habersiz olan kimse: "Dünya, Allah'tan gafil olmaktır. Yoksa para, kuma, kadın ve evlat sahibi olmak değildir. Seni oyalayıp Hak'tan gafil kılan ne varsa senin dünyan odur." (Hz. Mevlana)

Gafil ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "gafil" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Gafil avlamak: Habersiz, önlemsiz ve hazırlıksız olduğu umulmadık bir sırada basmak: Harp oyunlarını da bilirdi. Düşmanı gafil avladı... (Ali M. Sallabi).
• Gafil avlanmak: Habersiz, önlemsiz ve hazırlıksız olduğu beklenmedik bir sırada bastırılmak: Ansızın taarruz ettik. Düşman gafil avlandı, bir bölüm askerleri teslim oldu. (İ. Özkan)
• Gafil davranmak: Dikkatsiz ve dalgın hareket etmek: Sezar pek gafil davrandı. Brütüs gibi bir dostunun hançeriyle can vereceğini aklına getirmemişti... (O. Özdeş). Onun gafil davranıp esir düşmesi Mekke'nin asilerin eline geçmesine yol açtı. (R. Balcı)
• Gafil olmak: Gaflet içinde olmak, habersiz bulunmak: Yüzün olsun haktan yana, gafil olup yanma nara. / Sen zalimden olma yana, isterse çeksinler dara (N. Erem)
• Gafillik etmek:
  1. Yapılması gerekeni fark edemeyip gerektiği gibi davranamamak: Bir yerde falso yapıyor, hata ediyor, cahillik ediyor, gafillik ediyor, bilmeden Allah'ın rızasına aykırı işler yapıyor. (M. E. Coşan)
  2. Dalgınlık göstermek: "Ne güzel beklenmedik bir anda bir cevher bulmuştum; gafillik ettim, yitirdim" diyor. (S. Tezcan)

Gafil ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "gafil" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )

• Gafil baş, düşmana eş: Dikkatsiz ve bilinçsiz insanların, farkında olmadan düşmanlarının işine yarayabileceğini ifade eder. Tedbirsiz ve düşüncesiz davranan kişi, istemeden de olsa kendi tarafının zararına olacak durumlara yol açar.
• Gafil baş, düşmana yaraşır: Dikkat etmeyen ve tedbirsiz davranan kişilerin, düşmanlarına karşı savunmasız hale geldiğini ifade eder. Bu durum, kişinin dikkatsizliğinin, onu zayıf ve kolay hedef haline getireceğini vurgular; bu nedenle, insanın düşmanına karşı daima uyanık ve dikkatli olması gerektiğini belirtir.
• Gafil başa düşman erişir: Tedbirsiz ve dikkatsiz olan kişilerin, düşmanlarının saldırılarına veya tehditlerine maruz kalabileceğini ifade eder. Bu durum, dikkatli olmanın ve her an tetikte bulunmanın önemini vurgular; çünkü savunmasız kalanlar, zayıflıklarından dolayı daha kolay hedef haline gelirler.
• Gafil çobana dağ taş kurt kesilir: Dikkatsiz ve hazırlıksız kişilerin sorunlar ve tehlikelerle karşılaşabileceğini ifade eder. Yani, yeterince dikkat etmeyen veya tedbir almayan biri, her yerden her türlü beklenmedik ve zorlu durumlarla karşılaşabilir.
• Gafil kuşun avcısı çok olur: Çevresinde olup bitenlerden habersiz, saf, cahil kimseyi kandırmak çok kolaydır ve kandırmak isteyen çok olur.
• Gafile kelam, nafile kelam*: Gaflet uykusunda olanları uyarmak için konuşmak, boşuna uğraşmaktır.
• Akın eden gafil olmaz, etrafına bakınır: Bir işe girişen kişinin dikkatsiz ve hazırlıksız olmaması gerektiğini ifade eder. Başarılı olmak isteyen kişi, çevresini iyi gözlemlemeli ve gerekli tedbirleri almalıdır.

Ayrıca bkz.: Gaflet ile ilgili atasözleri ve deyimler